Vier vragen aan… Marjolijn van Heemstra
Sinds het begin van de ruimtevaart worden astronauten in de uitgestrekte duisternis overvallen door liefde voor onze planeet. En waar je van houdt, dat wil je beschermen. TR-maker Marjolijn van Heemstra probeert zichzelf in Stadsastronaut, do 19 mrt en vr 20 mrt te zien TR Witte de With én zo 5 apr in de Kleine Komedie in Amsterdam, op te leiden tot astronaut in de hoop het leven te kunnen bekijken met de blik van een ruimtevaarder. Wij spraken haar kort over de reprise van deze bijzondere voorstelling.
Stadastronaut is afgelopen seizoen in première gegaan. Wat heeft deze voorstelling teweeg gebracht?
Voor mij was dit een nogal levensveranderende voorstelling. Dat bedoel ik niet dramatisch hoor, maar het onderzoek in de aanloop naar de voorstelling heeft me zo ontzettend veel geleerd over mijn plek en mijn manier van leven. Ik ben dingen anders gaan doen en maak nu radicalere keuzes. Tweedehands cadeaus. Tweedehands kleding. Zo min mogelijk vliegen. Scherp zijn op wat je eet en hoe je je beweegt en tegelijkertijd zachter zijn naar de wereld. De klimaatcrisis gaat veel overhoop halen. En we hebben vriendelijkheid en vertrouwen nodig om dat met zijn allen te kunnen dragen.
Stadsastronaut heeft eigenlijk op alle facetten van mijn leven invloed gehad. Het heeft me zowel meer activisme als meer mededogen gegeven. Daarnaast ben ik dankzij de voorstelling correspondent ruimtevaart geworden bij De Correspondent en heb ik een podcast-versie van het verhaal gemaakt. Het heeft van alles in beweging gezet.
Samen met Monnik heb je De Academie voor Stadsastronauten opgericht en onderzoeken jullie hoe aardbewoners kunnen leven als ruimtevaarders. Kan jij ons heel kort vertellen wat jullie bevindingen tot nu toe zijn? Hebben jullie al een antwoord op deze vraag?
We zijn niet zozeer op zoek naar antwoorden, meer naar een ander soort levenshouding. De uitdagingen van onze tijd vragen om een gigantische mentaliteitsverandering en we hopen daar een klein beetje aan te kunnen bijdragen door mensen bewust te maken van de ruimte om hen heen. Zowel de letterlijke als de metaforische ruimte. We vergeten zo vaak waar we eigenlijk zijn. Op een planeet, onder de sterren, onderdeel van een uitgestrekt web van leven.
Het idee voor Stadsastronaut kwam uit frustratie tijdens de warme zomer van 2018. De gevolgen van klimaatverandering zijn nu echter zichtbaarder én voelbaarder dan ooit. Op welke manier heeft dit effect op jouw voorstelling?
De afgelopen maanden heb ik de voorstelling vaak als lezing gepresenteerd op festivals en bijeenkomsten. Ik voel nog veel meer urgentie bij de toeschouwers dan toen ik met dit project begon. Ook in het theater zie ik dat er plotseling een hele rits aan voorstelling over deze kwestie worden gemaakt. We raken doordrongen van de ernst van de situatie, ik vrees dat dit verhaal nog wel even actueel blijft.
And last but not least: hoe gaat het met Bob, jouw tachtigjarige buurman met een belangrijke rol in de voorstelling?
Met Bob gaat het heel goed, we zijn door de voorstelling echt naar elkaar toe gegroeid. Hij heeft, net als ik, zin in de herneming, hij gaat allebei de avonden komen kijken in Rotterdam. En applaus halen natuurlijk, daar is hij inmiddels zeer professioneel in geworden.