Keefman
-
11 nov20:00 - 21:30TR8 William Boothlaan, RotterdamZaal
-
12 nov20:00 - 21:30TR8 William Boothlaan, RotterdamZaal
De monoloog van Jan Arends uit de gelijknamige verhalenbundel geeft een stem aan de boze, onmachtige, om zich heen schreeuwende binnenwereld van psychiatrisch patiënt Keefman. In een woedend relaas spreekt hij zijn zwijgende behandelde psychiater aan. Hij laat hem retorisch alle hoeken van de kamer zien, verwijt hem, én de wereld, elk denkbaar zuchtje tegenwind. Wat een aanklacht lijkt tegen het systeem is tegelijk het portret van een bijzondere figuur. Zijn referentiekader is de ambachtsschool, maar hij is sluw en gewiekst. Keefman kan flemen, kent de ironie en beheerst die tot in de puntjes. Met zijn wendbare geest is hij de psychiater voortdurend te slim af.
Keefman wil weg uit de inrichting aangezien hij niet gek is, maar zodra hij genezen wordt verklaard keert hij op een holletje terug omdat de buitenwereld een gekkenhuis blijkt. Als een acrobaat beweegt Keefman zich tussen het kweken van sympathie en het opwekken van ergernis. Net als je denkt dat hij tot een heldere zelfanalyse komt, neemt de rebel in hem het over, die elke nuance woedend vernietigt. Is Keefman een pathologisch geval waarvoor geen standaardtherapie te vinden zal zijn of is het een angstige man die uiteindelijk wel zijn weg naar de buitenwereld zal vinden?
In die draaikolk van emoties neemt Jack Wouterse zijn publiek mee, geeft de onmacht een stem, creëert empathie, afwijzing, boosheid, compassie en verdriet.
“Ik moet leren liplezen. Dan ben ik ook niet meer zo alleen. Dan kan ik verstaan wat er gezegd wordt. Zo krijg ik toch nooit een vrouw.” Jack Wouterse in Keefman
Keefman anno 2020
Voor Jack Wouterse is het tweede keer dat hij Keefman speelt. Twintig jaar geleden deed hij de monoloog bij het Ro-theater. Het is totaal anders nu. In de herlezing van de tekst ontdekte Wouterse nieuwe lagen die passen bij deze tijd. Hij ziet in Keefman minder het ‘Ik tegen de rest van de wereld’, en meer de sociale eenzaamheid en het zoeken naar verbintenis. Het is ook afdalen in de diepe eenzaamheid van Keefmans binnenwereld. Als publiek delen we in die gedachtewereld die elementair triestig is. In het sobere, uitgezuiverde decor, wordt alles bewaakt. Camera's leggen alles vast, willen controleren, willen beoordelen. Wat Keefmans brein niet lukt zal de bewaking wel doen: een strakke structuur, controle, macht.
De pers over Keefman
“Jan Arends, Alize Zandwijk en vooral Jack Wouterse vonden in deze Ro-enscenering een Keefman die ont-roert, nergens larmoyant wordt en - dat geldt als grootste compliment - in zijn tragiek niet log maar licht en bovenal geestig is. ,,Je denkt toch niet dat ik hier voor m'n plezier ben? Dat denk jij wel, ja!'' Trouw
"Wouterse overrompelend in monoloog Keefman" De Volkskrant
Over Jack Wouterse
Na de Toneelschool begon Jack Wouterse in het circus van Sjoukje Dijkstra. Via Johan Doesburg kwam hij in het theater terecht. Vanaf 1999 tot 2017 was hij te zien bij het Ro Theater in onder andere ‘Slaaf’ ‘Nachtasiel’, ‘De Zere Neus van Bergerac’. Met Arjan Ederveen maakte hij de theatertrilogie ‘Tocht’ (2009), ‘Walden’ (2016) en ‘Zin’ (2019). Hij speelde in tal van films waaronder de klassiekers ‘Lang Leve De Koningin’ ‘Noorderlingen’ en ‘Suzy Q’. Daarnaast is Jack een graag geziene gast in vele populaire tv-series. En nu terug in het theater met ‘Keefman’.
Drie vragen aan Jack Wouterse
Waarom Keefman, nú?
Het is een beestachtig goede tekst, waar ik nog meer lagen en diepte in zie dat zo'n twintig jaar geleden, het zijn nog meer mijn woorden. 'T is recht voor zijn raap: woedend, schreeuwend, knallend! Ik heb een hekel aan het begrip 'de zwakken in de samenleving, wat nou zwak? Ja, een zwak ontwikkeld conformisme, het vermogen binnen de lijnen te kleuren. Maar het is wel die groep die Keefman een stem geeft. Er is eigenlijk -letterlijk en figuurlijk- geen plaats voor ze, maar ik maak plaats. Dat is broodnodig in het coronatijdperk waar de mensen in de marge nog marginaler lijken te worden.
Jij en humor zijn prettig verbonden. Hoe leuk is Keefman?
Je kan om of met Keefman heel erg lachen. Maar de kleur is zwart, inktzwart. Dus als je in de buurt komt van zijn eenzaamheid dan vergaat het lachen je. Het is een zwaar drama met komische speldenprikjes.
Wat vraagt het van het publiek?
Empathie! Interesse in een querulant met zielenpijn. Begrip voor het ‘Ik tegen de rest van de wereld’ gevoel van Keefman. Voor de tournee langs kleine zalen in het late najaar, ga ik 25, 30 voorstellingen doen in Rotterdam en de randgemeenten. De langste try-out in mijn carrière. Ik stel mijn atelier open voor de repetities, daar kunnen in coronabeperking zo'n 15 man de zich ontwikkelende voorstelling zien. Ik ga naar de buurthuizen, jeugdhonken, de opleidingen voor broeders en zusters in de psychiatrie, de Pauluskerk, de onvolprezen Georgische Salon van Tante Nino op het Noordereiland, het amfitheater op plein 1940, met het beeld van Zadkine als medetoeschouwer...
Ik ben niet zo'n grote fan van langdurige nagesprekken, maar bij Keefman is het soms bittere noodzaak. Niet door specialisten met een neiging tot problematiseren, maar door mensen die het publiek een stem kunnen geven of door mensen met een originele invalshoek. Psychiater Bram Bakker bijvoorbeeld die eens op een enthousiasmerende manier ‘Who is afraid of Virginia Woolf’ analyseerde als kunstwerk en als psychiatrische case-study. Ik weet niet wat de corona-afstanden in september zijn. Maar laat het nog 1.5 meter zijn, dan drapeer ik het publiek als het ware op de speelvloer, de plek waar ik optreedt en speel er midden in. Onontkoombaar...
Team
Met, van, door Jack Wouterse tekst Jan Arends Artistiek advies Alize Zandwijk, Herman Gilis Techniek André Goos Vormgeving Thomas Rupert Verkoop Alles voor de Kunsten