‘Ik zit in een wedstrijd, waarvan ik niet weet of het rust is of al de tweede helft’

Tekst: Ellen Mannes
Issam Ashour (19) kwam op zijn veertiende met zijn ouders, broer en zussen vanuit Syrië naar Nederland. Via de Internationale Schakelklas (ISK) voor leerlingen die nieuw zijn in Nederland, ontdekte hij Theater Rotterdam waar hij onder andere een voorstelling maakte met andere ISK-leerlingen. Hoewel Issam zich nu voorbereidt op een studie Geneeskunde, neemt hij zijn theater-ervaring vol liefde mee in zijn bagage ter voorbereiding op een nog altijd onzekere toekomst.

‘Ik ontwikkel zoveel mogelijk vaardigheden die ik kan inzetten in de wedstrijd’

Ooit gaat hij terug naar Syrië… of misschien ook helemaal nooit. Zo compleet onvoorspelbaar ziet de toekomst van Issam er op dit moment uit. En zo compleet onvoorspelbaar was zijn leven de afgelopen tien jaar. “Alsof ik in een wedstrijd zit en niet weet of het de eerste helft is, rust of de tweede helft al is begonnen”, omschrijft Issam zijn leven op dit moment. “Dus het enige wat ik nu kan doen is zoveel mogelijk vaardigheden blijven ontwikkelen, die ik kan inzetten in die wedstrijd, op welk punt we dan ook zijn.”

Negen jaar was Issam toen de oorlog uitbrak in Syrië. ‘Dit duurt een paar weken’, was toen nog de gedachte van veel Syriërs. “Je houdt altijd hoop. Dus het eerste jaar blijf je in Syrië, want het zal toch ook weer een keer overgaan?”

Na een jaar neemt zijn moeder hem en zijn broer mee naar Jordanië, het land waar ze zelf vandaan komt. “We keken niet te ver vooruit. Eerst ga je even met vakantie in Jordanië. Dan kun je niet meer terug door de strijd in je land. Dan besluit je moeder je toch maar in te schrijven op een school in Jordanië. We hadden op dat moment nog helemaal niet het idee om verder weg te vluchten. Je hebt steeds de hoop dat de oude situatie terugkeert en je je oude leven weer kunt oppakken.”

Na vijf jaar hopen, zien Issams ouders in dat de situatie niet beter wordt. Buurland Jordanië doet wat het kan om vluchtelingen op te nemen, maar het land kan de stroom bijna niet aan, wat betekent dat er weinig kansen op werk zijn. Issams ouders besluiten verder weg te zoeken naar een plek waar het hele gezin veilig kan verblijven. Uiteindelijk verwelkomd Nederland het gezin. 

‘Ik bereid met nu voor op de tweede helft’

“Als mijn leven een wedstrijd is, dan denk ik dat we nu in de rust zitten. Het moment waarop ik me voorbereid op het tweede deel van de wedstrijd. Je moet je voorstellen: mijn ouders zijn nu begin zestig. Ze hadden in Syrië een goede baan als architect en apotheker. In Nederland moeten ze helemaal opnieuw beginnen. Dat doe je niet voor je plezier. Dat doen ze zodat ik en mijn broer en zussen de kans krijgen om aan onze toekomst te werken.”

Die ‘toekomst’ is op dit moment echter niet meer dan een nog niet duidelijk omlijnd beeld. “Ooit wil ik terug naar Syrië en daar helpen de welvaart en het welzijn op te bouwen, maar ik weet niet wanneer dat is, wat ik tegen die tijd kan en wat ik aantref. Het enige wat ik dus kan doen is me goed voorbereiden. Daarom heb ik een korte termijn planning en een ‘korte lange termijn’ planning: ik wil op de ‘korte lange termijn’ Geneeskunde studeren. Daarom moet ik mijn vwo afronden en doe ik nu al vrijwilligerswerk om mijn kansen te vergoten: ik ben vrijwilliger op de Spoedeisende Hulp en ik ben vrijwillige EHBO’er bij een vaccinatie-locatie. Maar ik begin binnenkort ook als medewerker publieksbegeleiding bij TR. Ook dat voeg ik toe aan mijn ervaringen. Ik wil contact houden met de wereld van theater omdat ik denk dat ik ook daar veel kan leren.”

‘Van theater heb ik geleerd gedachten in woorden om te zetten.’

In 2018 maakte Issam kennis met Theater Rotterdam toen hij met mede-leerlingen uit Internationale Schakelklassen een voorstelling maakte. Sindsdien bleef hij op verschillende manieren verbonden aan TR. “Voor mij is theater een gesloten ruimte in de samenleving waar je alles kunt uiten. Van theater heb ik geleerd gedachten in woorden om te zetten. Of soms juist niet, want woorden die voor mij veel betekenen, hoeven dat voor een ander niet te doen. Wat ik met die vaardigheden kan? Dat weet ik nog niet. Voorlopig absorbeer ik zoveel mogelijk en leer ik waar ik goed in ben en wat mijn overtuigingen zijn. Weten wie je bent, daar werk je als mens naartoe. Je ervaringen, je vaardigheden, je overtuigingen, dat is wat je als mens uniek maakt. Uiteindelijk zal de tijd leren wat ik met die vaardigheden kan doen voor Syrië.”

Theatervoorstellingen gemaakt door ISK-leerlingen

Jongeren in de middelbare schoolleeftijd die nieuw zijn in Nederland, komen terecht in Internationale Schakelklassen (ISK). Verschillende scholen in Rotterdam hebben zo’n ISK-afdeling, waaronder het Wolfert College waar Issam op school zit. Samen met cultuurcoach Jasper Vaillant en andere ISK-leerlingen van verschillende scholen maakte Issaam al meerdere theatervoorstellingen bij Theater Rotterdam. In de voorstellingen staan de verhalen van de leerlingen zelf centraal; tijdens het maakproces worden ze gevraagd hun ervaringen en ideeën over het centrale thema te delen. De laatste editie werd er gewerkt rondom het thema image: hoe belangrijk is het wat andere mensen over je denken?