De plantage van onze voorouders

INTERVIEW 

Muziek in ‘De plantage van onze voorouders’ klinkt als een roep uit het verleden

- Brian Lo Sin Sjoe

Waarom willen jullie juist nu dit verhaal vertellen?

Manoushka: “Wat ik het belangrijkste aan de voorstelling vind, is dat mensen begrijpen wat de doorwerkende pijn inhoudt. Dat het vreselijke van de slavernij niet alleen de mensen betreft die erdoor zijn getraumatiseerd. Of die het aan den lijve hebben ondervonden. Het betreft ook hoe we nu met elkaar omgaan in deze samenleving. De zoektocht naar de woorden om aan te geven dat het een gezamenlijke geschiedenis is. En dat die geschiedenis nog steeds invloed heeft op ons handelen en denken. De plantage van onze voorouders laat zien waar we 150 jaar na de afschaffing van de Nederlandse slavernij staan.”


De persoonlijke reflecties van Manoushka en Malou op de tekst worden door het verhaal verweven. Waarom die extra laag?

Manoushka: “De zoektocht om woorden te geven aan wat de slavernij voor mij betekent is een ding. Hoe leg ik uit wat mijn woede betekent? Ik vind het lastig om daar heldere woorden aan te geven. Hoe vat je dat samen? Ik heb geen kant en klare lijst paraat van wat de slavernij met mij heeft gedaan. Het zijn dingen waar je langzaam in je leven achter komt.” 

Geert: “Ik zou het jammer vinden als het publiek achteraf de zaal enkel verlaat met een gevoel van: ‘Oh, wat is het toch erg geweest’. Ook. Ik denk dat het mooi is als het publiek ontdekt dat we niet enkel een historisch verhaal vertellen. Doordat het eigen perspectief van Manoushka en Malou wordt meegenomen, staat er voor hun meer op het spel om dit stuk te spelen.”

Jullie hebben gelijkwaardigheid duidelijk hoog in het vaandel staan. Hoe vertaalt dit zich naar de wijze waarop jullie het verhaal op het podium vertellen?

Geert: “De perspectieven gaan in het stuk gelijk op. Het is nu Peggy die de voorstelling opent. Er is geen voorgeschiedenis van Maartje, zoals in de podcast. Onze vertelling is van meet af aan een gezamenlijke zoektocht.”

Manoushka: “Je komt er gelijk achter dat Peggy al heel lang zoekt naar haar verleden. En je leert dat witte mensen zich kunnen aansluiten bij een beweging die al veel langer gaande is bij zwarte mensen. Het is nodig dat allies als Maartje opstaan. Zich aansluiten bij deze beweging.” 

Geert: “En dit wordt aangezet door muziek, de roep van de voorouders. Hierdoor voel je de druk van de geschiedenis aan den lijve. Het verhaal is inspirerend omdat het twee verschillende vrouwen betreft die samen een stapje zetten. Er is een lange weg te gaan, maar ze zijn begonnen met lopen. Dat is zo bijzonder aan Peggy en Maartje.”

Manoushka: “Ik ben blij dat ik een bondgenoot in Malou heb gevonden om dit verhaal mee te vertellen. De zwarte gemeenschap vertelt deze verhalen al heel lang. Maar het gaat niet alleen ons aan. Als je het samen doet kan je daadwerkelijk een steen verplaatsen. Dat vind ik echt belangrijk.”

Wat hoop je met de productie teweeg te brengen bij het publiek?

Geert: “De voorstelling mag van mij iets ritueels hebben. En als je een ritueel ondergaat, ga je er altijd anders uit dan je erin ging. Ik zou het liefst willen dat het publiek even hard in het hoofd als in het hart geraakt is. Niet alleen maar in het hart. Dat is te gemakkelijk. En is niet onze intentie.”

Manoushka: “Je moet geprikkeld raken om zelf aan de slag te gaan. Als ik straks het publiek in de foyer in gesprek zie over de voorstelling en hun eigen ongemak en pijn, dan hebben we iets goed gedaan. Dan is er een luik geopend.”

----

Actrice Manoushka Zegelaar Breeveld is actrice, zangeres en schrijfster. Ze speelde in talloze theater- en televisieproducties. Bij Orkater speelde ze in Woiski vs Woiski, De Gliphoeve, Alles Komt Goed en Het Verdriet van de Zuiderzee. 

Regisseur Geert Lageveen werkt als acteur, schrijver en regisseur bij talloze gezelschappen. Bij Orkater maakte hij aan Verdriet van de Zuiderzee, De Gliphoeve, Woiski vs Woiski en Kamp Holland. 

Interviewer Brian Lo Sin Sjoe is artistiek leider van de Opleiding Productie Podiumkunsten aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Hij werkte o.a. bij Cosmic Theater en Imagine IC. Hij was één van de 1,5 miljoen luisteraars van de podcast De plantage van onze voorouders. Tijdens de coronapandemie ontdekte hij zelf nazaat te zijn van een tot slaafgemaakte vrouw die zich in Paramaribo heeft weten vrij te kopen. 

__________________________________________________________________________________________________________________


De pers over De plantage van onze voorouders:

“De voorstelling is tegelijkertijd een persoonlijk-historisch document en een scherp portret van een tijdgeest die worstelt (of, erger: niet worstelt) met het koloniale verleden.” - **** De Volkskrant

“Geslaagde podcastserie ‘Plantage van onze voorouders’ is nu ook een geslaagde voorstelling.” **** Trouw 

“De teksten van Bodil de la Parra leggen prachtig de kwetsuren van Breeveld en Gorter bloot, en vervlechten zich met die van de podcastmakers. De dynamische regie van Geert Lageveen levert een boel pijnlijke en vaak onhandige anekdotes op.” – Het Parool

“Absoluut hoogtepunt is de muziek door Shauntell Baumgard en Yariv Vroom, tevens componist, die samen een batterij aan instrumenten bespelen." – Het Parool

"De muziek is van grote toegevoegde waarde. Waar woorden zwijgen, spreekt de muziek, prachtig en soms adembenemend. Must see!” ****½ Scènes 

“De grote kracht van De plantage van onze voorouders (regie: Geert Lageveen) is de volledige toewijding aan het ongemak van dit onderwerp. De spanning die gepaard gaat met het discours en discussies rondom het slavernijverleden hangt als een deken over de gehele voorstelling.” – Theaterkrant

“De innemende soundscape, live uitgevoerd door Shauntell Baumgard en Yariv Vroom (eveneens de componist), in combinatie met de schitterende filmbeelden van het gebied rondom de plantage Tout Lui Faut, onderstrepen zowel de urgentie als de pijn van dit verhaal.” - Theaterkrant

Shauntell Baumgard (viool, cello, contrabas en zang) en Yariv Vroom (percussie) bepalen op een bevlogen en meesterlijke manier de toon en sfeer in het theater. Van dreigende paukenslagen en al even onheilspellend staccato tot een hoopvol kinderlied en een vrolijke meezinger. En wanneer Zeegelaar-Breeveld haar stem opzet, raakt de zaal helemaal in vervoering.” – Star Nieuws