Het waarom beantwoord

Wanneer zijn moeder een gedicht van haar overgrootvader citeert, beslist Mathieu Wijdeven uit te spitten wat hij over deze voorvader te weten kan komen. Terwijl hij doorverwezen wordt van het éne nooit eerder ontmoette familielid naar het andere, stapelen de vragen zich op. G.G.T. (George Gerardus Theodorus) lijkt in steeds diepere mysteriën gehuld. 

Maar dan krijgt hij van een oudtante Het waarom beantwoord in handen. Een door G.G.T. Rustwijk (1862-1914) geschreven theatertekst die hij op 19 juni 1911 voordroeg als onemanshow in het Thalia Theater te Paramaribo. Beoogd publiek was een Welvaartscommissie uit Nederland waarvoor hij in vragen en verzen de onmenselijke wantoestanden, waarin het gros van de Surinamers verkeerden, zou aanklagen. Wanneer hij zijn nicht en theatermaker Nina de la Parra het begin van het stuk voordraagt, beseffen ze meteen dat ze Rustwijk moeten huldigen met een eigen onemanshow.

 t goede gedaan waar uw hart het gebied;
‘t schoone vertolkt, waar uw geestdrift het ziet
en nooit gevraagd, in geen enkel geval,
wat er de wereld van oordelen zal.

In Het waarom beantwoord doet Mathieu verwoede pogingen G.G.T. Rustwijk en zijn TED Talk opnieuw tot leven te wekken. Via het verhaal over zijn zoektocht, doorspekt met verzamelde krantenartikelen, foto’s, schilderijen én audiofragmenten waarin zijn familieleden een stem krijgen, roept hij het verleden op. Dit leidt tegelijkertijd tot vragen over zijn identiteit in het Nederland van nu, waarin hij de éne keer als ‘Surinamer’ bestempeld wordt en de andere keer voor ‘Brabantse jongen’ moet doorgaan.

Artikel
Afgelopen Keti Koti publiceerde De Correspodent een verhaal van Mathieu Wijdeven en Miguel Heilbron over de afschaffing van de slavernij en de toespraak van G.G.T. Rustwijk. Lees of beluister het hele stuk via De Correspondent. 

Documentaire
Het vooronderzoek van Mathieu Wijdeven voor Het waarom beantwoord bestond naast een stamboomonderzoek ook uit een straatonderzoek. Mathieu maakte een sculptuur in de vorm van een hoofd, gebaseerd op een portret van G.G.T. Rustwijk, en trok hiermee door Rotterdamse wijken. Hij sprak met voorbijgangers over Rustwijk en vroeg mensen onder andere wat zíj weten van hun familiestamboom. Scroll naar beneden voor de korte documentaire.