Closed Eyes

Alida Dors over
Closed Eyes:

Waar verwijst de titel van de voorstelling naar?
“Closed Eyes" is wat je nodig hebt om in stilte naar binnen te keren. Als je je ogen lang genoeg dicht houdt, kan je beter filteren welke stemmen je wil horen en welke niet. Maar ook welke soms ondergesneeuwd raken door alle prikkels die we krijgen in het dagelijkse leven. De voorstelling gaat over op de vlucht zijn voor dingen in het leven die je niet aan wil gaan, jezelf daarin kwijtraken. En dan teruggeroepen worden door de stemmen die belangrijk voor je zijn, die iets zeggen als: durf te dromen.

Hoe zien we dat terug in de voorstelling zelf?  
“Dat krijgt verschillende vormen. Het begint met een korte film, die zich afspeelt in Suriname, waarin we iemand zien wegrennen. Eerst denk je misschien dat hij ergens voor wegrent, maar eigenlijk rent hij ergens naar toe. Die plek is op het Brokopondo-stuwmeer. Daar woonden zijn voorouders, voordat het onder water kwam te staan. Niet geheel toevallig is dat ook het geval met mijn eigen voorouders. Op het meer raakt hij bedwelmd door de zon en de hitte en valt in het water. Dan geeft hij zich over aan het water, hij voelt zich als het ware veilig in de buik van moeder aarde. Dat is het moment dat we schakelen naar het toneel. In die momenten onder water speelt de rest van de voorstelling zich af. De filmbeelden blijven steeds een rol hebben, samen met zeven dansers op het podium, met livemuziek en ik doe zelf ook mee, als voordrager van teksten.” 
 
Hoe verloopt het maakproces?   
“Dat gaat bij mij meestal op ongeveer dezelfde manier: in de loop der tijd vang ik flarden op, momenten, gebeurtenissen of teksten. Op een gegeven moment komen die bij elkaar om een soort blauwdruk voor de voorstelling te vormen. Met mijn dramaturg, Dave Schwab, ga ik dan brainstormen en het verder uitwerken. Dat was nu ook het moment dat het idee van de film erbij kwam, als parallelle lijn in het maken. We zijn met ons eigen team naar Suriname gegaan om te filmen en ik ben heel blij met wat we daar hebben gemaakt.  
Ik ben er achter gekomen dat het voor mij het lekkerst is, als de repetities zo veel mogelijk plaatsvinden in de volledige setting waarin we gaan spelen. Daarom wil ik voor we gaan repeteren de film afhebben, maar ook het decor en de kostuums.”  
 
Hoe heb je de performers geselecteerd? 
“Ik heb geen vast ensemble, maar ik heb wel een groep mensen waarvan ik denk: die dagen mij uit. Dat doen ze met taal of hun energie die anders is dan de mijne, of juist heel erg lijkt op de mijne. Het is een soort community van artistieke mensen waarvan ik weet: als we de vloer op gaan, gebeurt er wat.  

Hoe past deze voorstelling bij je eerdere werk?
“Een vriendin van me, die ook dramaturg is, zei laatst tegen me: als je de titels van jouw voorstellingen achter elkaar plaatst, dan zie je in welke levensfase je zat, toen je het maakte. Vanuit die gedachte noem ik mijn voorstellingen ook dance chronicles. Ik neem een snapshot van een moment en bekijk dat vanuit verschillende perspectieven. Een tijd lang ging dat veel over empowerment, over protest en verzet. De voorstelling RIOT was het einde van die fase. Nu gaat het nog steeds over empowerment, maar uit een ander perspectief: meer een vorm van activisme die spiritueler is, voorbij boosheid. Vragen als: hoe houd je jezelf goed overeind, hoe zorg je dat je naasten dat goed kunnen, en hoe maak je er een beter wereld van? Zo corny als dat misschien klinkt, het is wel waar het om gaat.” 

Je benoemt spiritualiteit, wat betekent dat in jouw werk?
 “Voor mij gaat het om het vinden van een energie en daaruit kunnen putten. Ik heb niet de intentie om te zeggen: dit of dat is het, dat moet je aanhangen. Maar het is wel interessant om te kijken hoe je een bepaalde verbondenheid met elkaar genereert op het podium. Ik geloof wel dat lichamen, die in een bepaalde frequentie iets met elkaar aan het doen zijn, aanstekelijk zijn en dat daar een bepaalde spiritualiteit in zit. Het kan een gevoel van herkenning en ondersteuning geven, net zoals je dat misschien in een kerkdienst zou kunnen hebben. Als je met elkaar zingt, dan kom je ook in een soort staat waardoor je je een geheel voelt met de anderen. In deze fase van mijn leven ben ik daar mee bezig omdat ik denk dat we die vorm van verbinding missen. Ik mis het zelf in ieder geval. Dat is mijn vorm van toneelspiritualiteit.” 

In het verhaal van de voorstelling is ook een rol weggelegd voor je voorouders. Wat betekenen die voor je? “Ik put veel kracht uit het feit dat zij er geweest zijn. Ik wil hen vieren en erkennen dat het bikkelhard voor hen is geweest. Omdat dat op institutioneel niveau nog niet erkend wordt, is het heel belangrijk om dat te tonen. Maar het geeft mij ook een sense of belonging. De mensen die voor mij kwamen hebben gewenst en gedroomd voor hun kleinkinderen. Ik wil er graag in geloven dat die spiritualiteit, veerkracht en de liefde doorgegeven wordt. Als ik mezelf los zou knippen van mijn voorouders, dan zou het leven heel onbegrijpelijk worden, heel nutteloos. Op dezelfde manier droom ik voor mijn kleinkinderen: ik wil dat wat ik nu doe, bijdraagt aan hun welzijn.”